ik ben een pauw en je moet me laten vliegen

“ik ben een pauw en je moet me laten vliegen” dat is de zin die mark wahlburg uitspreekt in de film the other guys uit 2010. hij mag niet mee op naar een oproep en moet achterblijven op het kantoor. het maakt mooi duidelijk hoe we mensen soms opsluiten en niet de vrijheid geven om dat te doen wat ze het liefst willen doen. ik heb het altijd al vreemd gevonden dat we dat doen, zeker naarmate onze beroepsbevolking steeds beter opgeleid wordt (lees niet hoger, wel beter). mensen zijn daardoor veel beter in staat om een professionele afweging te maken, ook op basis van de verantwoordelijkheid die ze dragen. toch lijken we dat af te pakken zodra mensen in een organisatie gaan werken.

pauw of parkiet

nu ben ik ook een pauw of misschien wel een parkietje (deze metafoor gebruikt mijn vader). gooi je de kooi dicht dan knaag ik all tralies eruit, vlieg mijzelf 4 x te pletter, maar zolang je het deurtje openhoudt en ik mag kiezen of ik in de kooi wil vertoeven (lees kantoor/op locatie of de tijd die ik er spendeer) dan ben ik daar uit eigen wil en krijg je 110 procent geleverd. je moet me de vrijheid geven anders krijg je maar de helft van waar je voor betaalt en ondertussen krijg ik ook maar de helft van de voldoening, plus een heleboel ergernis. ik ben daarin niet de enige: de cijfers over betrokkenheid zijn niet al te best. veel mensen voelen zich beperkt in hun handelingsruimte en dat gaat ten kosten van de intrinsieke motivatie (die zo enorm belangrijk is).

opsluiten maakt opstandig

de meeste mensen willen namelijk vanuit zichzelf goede resultaten boeken. vertrouw daar dan op! helaas is dat juist iets wat het scientific management niet dacht. de mens zou niet intrinsiek gemotiveerd zijn en je moest de mens prikkelen. de grootste onzin natuurlijk, toch zijn er nog steeds organisaties (en vergeet de overheid niet) die denken dat motivatie zo werkt. opsluiten maakt opstandig, we ontnemen mensen hun psychologische basisbehoefte>> autonomie!

control is niet per definitie slecht

control en structuren zijn overigens niet slecht. die kooi geeft heel veel voordelen, het is er veilig en schept duidelijkheid, misschien voelt het ook wel als een thuis. totdat je het deurtje dicht gooit, dan is het een gevangenis. hier komt het begrip vrijheid en autonomie om de hoek zetten. zo geven we een stukje vrijheid op, maar doen dat vanuit autonomie. dat is bijvoorbeeld bij het werken, maar ook in een relatie. als het goed is wordt niemand gedwongen samen te zijn, maar ben je ergens vanuit vrije wil. hier komt vertrouwen om de hoek kijken. ook dat was afwezig in de optiek van het scientific management.

ontwerpen op basis van vertrouwen

maar zoals we weten deugen de meeste mensen en kunnen ook onze organisaties prima ontwerpen op basis van vertrouwen. dat betekent overigens niet dat er geen ‘control’ is. het betekent alleen wel dat we die control baseren op basis van vertrouwen. in de control literatuur noemen ze dit enabling control. enabling control staat haaks op coercive control omdat deze laatste uitgaat van wantrouwen. laat ik nu net van deze 2 concepten gebruik gemaakt tijdens het schrijven van mijn scriptie over management control & motivatie!

professionele ruimte

als je je afvraagt waarom zoveel mensen ageren tegen de structuren van de organisatie, dan zijn ze vermoedelijk een pauw (of een parkiet) waarvan de deuren in de kooi gesloten zijn of voelen ze zich verplicht om de kooi in te stappen. het is dus zeker geen eenzijdig verhaal. het geeft ook aan hoeveel professionele ruimte mensen durven in te nemen. als mensen te lang in een bepaald systeem rondlopen vormen ze zich naar het systeem, simpelweg om te kunnen blijven functioneren. hier schrijf ik meer over op www.controlandmotivate.nl