de illusie van ambitie
de jeugd van tegenwoordig wil geen 40 uur meer werken, zijn niet ambitieus meer en vinden dingen buiten het werk om veel belangrijker. dit is vaak de kritiek die ik hoor als het gaat om mensen die minder dan de ‘norm’ werken, we hebben er zelfs allemaal termen voor: balanstrut, deeltijdprins of prinses. en dat terwijl ik juist mijn baan heb opgezegd vanwege de vele hoeveelheid onzinnige werkzaamheden en werkrituelen. ik zag met eigen ogen hoe we werk onnodig complex hebben gemaakt, hoe we onze tijd verdoen door bureaucratie, nodeloze overleggen en vooral door te denken dat je hard werkt als je lang werkt.
ondertussen skippen we de belangrijkste elementen om te kunnen functioneren (presteren) zoals rust, sporten en ontspanning. elke week kwam ik met minder energie terug, mijn conditie nam af en vroeg mij af hoe het überhaupt mogelijk is dat mensen prestaties kunnen leveren als ze amper in staat zijn de trap op te lopen zonder buiten adem te zijn (en dan heb ik het alleen nog maar over je fysieke gestel). s’avonds thuis plof je op de bank en ga je voor passief vermaak omdat de puf er wel uit is. je prefrontale lob is uitgeknepen, juist daar word je motivatie, creativiteit en probleemoplossend vermogen bepaald. de kans is ook groot dat je naast je werk verplichtingen hebt, van ouderschap tot mantelzorg.
vreemd toch dat we juist de elementen die zo belangrijk zijn onderschatten en zelfs negeren. nog steeds krijgen mensen die ‘lange dagen maken’ meer promotie. ook al weten we dat het niks met resultaat te maken heeft en zegt het al helemaal niks over andere kwaliteiten. als je als organisatie slim bent zou je niet degene die het langst nodig heeft voor taken promoveren, maar degene die het korts bezig is. wat kan je van hem of haar leren? wat doet hij of zij dat een ander niet of misschien wel doet?
je kent vast de vliegtuigen wel die versterkt diende te worden in de WWII. de terugkerende vliegtuigen werden gecheckt op kogelgaten. daar waar ze het meest getroffen waren zouden volgens de officieren bepantserd moeten worden. de wetenschapper abraham wald gaf aan dat juist de plekken die niet of minder geraakt waren van de teruggekeerde vliegtuigen bepantserd moesten worden. de vliegtuigen die niet teruggekeerd waren, waren hoogstwaarschijnlijk juist daar geraakt en daardoor neergestort. hij noemde de denkfout van de officieren de survivorship bias.
er zitten de nodig vooroordelen (biases) in de manier waarop we denken over mens, werk & inkomen. zo beschrijft daniel kahneman in zijn boek ons feilbare denken over werkzaamheden die hij wist dat nutteloos waren, toch bleven ze het werk doen. hij refereert naar het muller-lyer illusie, de illusie waar de lengte van 2 lijnen vergeleken worden, maar 1 daarvan lijkt langer. ondanks dat je inmiddels weet waardoor het komt, handelen we er niet naar.
dat onze werkcultuur maar weinig verandert heeft voor een groot deel te maken met het halo effect. mensen op cruciale posities hebben die bereikt door vooral te doen wat de mensen voor hun deden, we zijn geneigd nu eenmaal iemand aardiger en beter te vinden als ze meer op ons lijken. wie dan vervolgens de top haalt zal denken dat zijn of haar methode ‘de methode’ is. vanaf nu noemen we deze illusie: ‘de illusie van ambitie‘.
minder lang werken gaat helemaal niet om minder betrokken, ambitieus of gemotiveerd zijn. het gaat om een goede afweging tussen waar je je energie in stopt en hoe dat impact heeft. aan nutteloze werktijd heeft niemand wat. en ja de maatschappij is aan het veranderen, mensen zien aan hun eigen ouders dat het ‘alles geven voor je werk’ leidt tot uitputting en een vervroegd uittreden.
dat wil je toch niet? dat toekomstbeeld kan je mij niet warm voor laten lopen. het is dan ook niet gek dat ouders hun kinderen liever een kantoorbaan (hbo+ opleiding) zien krijgen dan zichzelf een hernia laten werken op de bouw of in de zorg, wat fysiek veeleisend is en waar intern en extern herstel nauwelijks mogelijk is. tijd om die werkweek eens goed tegen het licht te houden anno 2023;)
zo kwam er in het rapport van de VN naar voren dat “het aantal werkuren en werkroosters en wat voor invloed die hebben op zowel de bedrijfsprestaties als de balans tussen de baan en het privéleven van werknemers. dan is de logische uitkomst dat wie korter werkt de boel thuis ook beter kan regelen.” en dit: dit is precies waarom de 4 daagse werk (en school)week voordelig is voor zowel werkgevers als werknemers om nog maar te zwijgen voor de maatschappij als geheel. er is minder verzuim, meer werkplezier en de kwaliteit van het werk stijgt ook nog. wat willen we nog meer?