het is weer tijd voor het vakantiegeld. voor mij blijft dat een vreemde gewaarwording. als zelfstandige gaat die vlieger niet op. nagenoeg in alle vormen van loon wordt hier rekening mee gehouden. of je nu een ww of bijstandsuitkering hebt of dat je in loondienst bent. 8% van je loon/uitkering is vakantiegeld. maar wat nu als we dat niet opsparen en gewoon rechtstreeks maandelijks overmaken? mensen die elke maand de eindjes aan elkaar moeten knopen hebben dan meer lucht en mensen die het niet nodig hebben kunnen al wat sparen voor de… vakantie. vakantiegeld is daarmee best paternalistisch: de baas spaart voor de werknemer en daarmee kan de werknemer dan op vakantie (of de rekeningen betalen die vooruitgeschoven zijn).
maar er zit ook wat goeds aan vakantiegeld. zo weten we uit onderzoek dat mensen niet helemaal rationeel zijn. een risico-arme keuze als standaard kan dan best goed werken. denk bijvoorbeeld aan een verplichte verzekering of in dit geval vakantiegeld. je ‘spaart’ stiekem. mocht er dan wat onverwachts gebeuren dan heb je nog een appeltje voor de dorst.
daarom is werkvierentwintig niet tegen maar ook niet voor vakantiegeld & verzekeringen, maar voor een opt out constructie. de wetenschap rondom psychologie wordt nog te weinig gebruikt in onze kijk op werk & inkomen. zo werkt de kans op verlies zwaarder dan de mogelijkheid er iets bij te vergaren. ons hele belastingstelsel (toeslagen) is dan ook gebouwd op oude idee technologie en werkt averechts als het gaat om facetten die intrinsieke motivatie voeden.
hoe ziet de opt-out er dan uit? zie het als het doneren van je organen. wie er bezwaar tegen heeft kan zich afmelden (zie onderstaande video). tot voor enkele jaren terug scoorde nederland niet erg hoog op het percentage orgaandonoren. dan ariely legt dat hier mooi in uit hoe dat komt en wat dan het effect is van een andere manier van organiseren. wil je nu meer lezen over onze ‘beperkte rationaliteit’, lees dan eens het boek: predictably irrational en krijg meer inzicht in de gedragseffecten van bepaalde maatregelen.
je kan je er vast wel wat bij voorstellen. de fabrieken van vroeger waar fabrieksarbeiders aan het begin van de dag in moest klokken om vervolgens 12 uur later uit te klokken. henry ford was 1 van de eerste die door had dat mensen niet beter gaan functioneren van deze lange dagen. dus wat deed hij. hij korte de werkdag in naar 8 uur en verdubbelde het salaris. dit deed hij niet alleen uit vrijgevigheid, maar als ondernemer.
hij had, met behulp van taylor, het werk dusdanig ingericht dat de productie omhoog schoot. hij kon het zich dus ook makkelijk veroorloven om dit te doen. doordat de medewerker nu meer loon hadden, waren ze zelfs in staat om een ford aan te schaffen (en ze hadden de tijd om erin te rijden). let wel, ford had, door de manier van werken, een erg hoog verloop. dat wilde hij met het verhogen van het salaris afremmen. maar hij pakte niet de onderliggende oorzaak aan van dat verloop.
kellog’s, je weet wel, van de ontbijtgranen, kwam er al snel achter dat mensen nog productiever zijn als ze 6 uur werken. toch hanteren we nog steeds de 8 urige werkdag en zijn we van 6 dagen naar 5 dagen werken gegaan. er zit dus wel degelijk schot in de zaak, maar gaat het eigenlijk wel om tijd & dagen? deed kellogs iets fundamenteels anders dan ford. nee, maar hij had wel in de gaten dat tijd en productiviteit na verloop van tijd niet samen op gaan.
oorzaak of gevolg?
uren zijn geen oorzaak maar een gevolg van een bepaalde manier van denken. dit noemt werkvierentwintig de fabrieksmindset op mens, werk & inkomen. daarom pleiten we ook niet voor de 24 urige werkweek an sich (4 x 6 is dan wel de optimale inspanningsduur, maar we pakken de oorzaak eronder aan). dan volgt vanzelf de meest optimale werkweek.
onder deze manier van werken liggen namelijk aannames over wat mensen motiveert. simpel gezegd was er volgens taylor geen intrinsieke motivatie. taylor zat op de lijn van adam smith die dacht dat je altijd een marktprikkel nodig hadden. in een tijd van grote productietoename (industriële revolutie) draaide alles om efficiency. zo veel en zo snel mogelijk. het werk was vrij eentonig (alle taken waren opgeknipt) en bovendien was alles meetbaar. mensen moesten niet denken, maar doen. vandaar ook de term: werkvloer & management. zo hebben we het denken van het doen gescheiden en is er een bureaucratie rondom werk ontstaan. vandaag de dag willen we nagenoeg het tegenovergestelde, maar toch pinnen we mensen vast op gewerkte uren. 1 van de reden dat ik (louis) voor mijzelf ben begonnen (en dan nog word er van je verwacht door een overheid om uren te maken). dit uren denken zit dus heel heel diep in ons systeem.
vreemd toch? iedereen snapt toch wel dat uren niet meer van deze tijd is. en zeker dat klokken niet.
de wetenschap
voor de tijd van grote industrialisatie (en de trek naar de stad vanwege het werk) waren mensen zelf verantwoordelijk en deden ze hele hele proces zelf als ambacht, vakman of vakvrouw. het werk verschraalde met de komst van de industriële revolutie en zoals je weet vond taylor dat intrinsieke motivatie niet bestond. de opvattingen die hieraan ten grondslag liggen zijn amper veranderd in de afgelopen 100 jaar. met de kennis die er is opgedaan rondom motivatie (psychologie) doen we nog te weinig en zelfs tegenstrijdige dingen.
zo hebben we uitkeringen (ontnemen we autonomie) zo zijn er toeslagen, die je kan verliezen (verlies aversie). zo is het verdienmodel nog op basis van uren, hoe meer uren hoe beter. zo meten we alles, behalve de dingen die er vaak echt toe doen. en leggen we kinderen al vroeg langs een meetlat. om je slippers bij op te eten, om je baan voor op te zeggen (true story), maar vooral brandstof om die fabrieksmindset op mens, werk & inkomen aan te pakken. zodat we de kracht van intrinsieke motivatie wel benutten.
dan ariely, gedragseconoom/psycholoog legt het in de onderstaande ted talk fantastisch uit. op werkvierentwintig zijn meerdere blogs te lezen over dit onderwerp. denk aan de plezier/moeite ratio of hoe kunnen we werken omfietsen?
werkvierentwintig is voorstander van een human centered capitalisme. waarin we het beste van de systemen kunnen gebruiken, maar wel op basis van fundamenten vanuit de wetenschap. maar wat zijn die aannames dan en wat kan jij eraan doen? moet je dan op output sturen, wat is dan de sleutel tot goed werk? daar helpt werkvierentwintig je graag bij.
ben je nu bang dat werkvierentwintig net even te rebels is (kan ik mij voorstellen) er is ook nog de bravere variant: controlandmotivate.nl. het laatste wat wij willen is dat jij bibberent voor de directie staat en ons niet durft te introduceren. bang om uitgelachen te worden omdat je een 4 daagse werkweek & een 6 urige werkdag wel ziet zitten (je zal niet de eerste zijn die uitgelachen wordt). dat zegt alleen meer over de ander dan over jou. jij bent een early adopter, misschien zelfs wel een innovator en wij zijn trots op jou en hebben je nodig om de massa in beweging te zetten.
“ik verveel me” of “er kan nu ook echt helemaal niks” hoor je dit ook om je heen, misschien wel in je gezin? het is geen leuke periode en het vraagt het nodige van mensen. dat is begrijpelijk. terwijl ook daar de één ondervindt er meer hinder van dan de ander. de lockdown is niet niks. een beetje begrip voor mensen die het af en toe even niet zien zitten is dan ook erg belangrijk.
autonomie
de daadwerkelijke en de gevoelsmatige vrijheidsbeperking kan van elkaar verschillen. zo kan het zijn dat je helemaal niet naar de dierentuin wilde gaan, maar nu ie dicht zit voelt het toch alsof je iets tekort komt. dit komt dan ook door de beperking in je autonomie. de gevoelsmatige ruimte om je te kunnen bewegen. er is je een ‘keuze” afgenomen. er is hiermee schaarste gecreëerd.
schaarste
schaarste doet iets vreemds met mensen. hier maken veelal marketeers gebruik van om mensen tot koop over te laten gaan. zo brengen wij alleen in de maand december geen verzendkosten in rekening. een gevoelsmatige schaarste zorgt ervoor dat we tot actie komen. tijdens de lockdown zien we dat ook en dat is een vrij vreemde redenatie:
de behoefte om een dagje naar de dierentuin te gaan neemt toe, omdat we weten dat we er niet naartoe kunnen.
vervelen
een klein beetje vervelen is echter ook goed voor het stimuleren van je creativiteit. zoals je als een kind vanuit nieuwsgierigheid weer wat ging ondernemen. in de zomervakantie als al je vriendjes of vriendinnetjes weg waren moest je toch wat te doen hebben. dus wat ging jij doen? je bouwde een boomhut, ging vissen of madeliefjes plukken.
hebben we vervelen gezien als iets negatiefs en daardoor onze kinderen ervan weerhouden? of hebben we vervelen op z’n tijd nodig om juist onze creativiteit een boost te geven. zijn we dat een beetje kwijtgeraakt en kunnen we onszelf daardoor niet meer zelf vermaken?
passief of proactief
de vraag is of je de lockdown ondergaat (passief) of dat je het onderneemt (proactief)?
de eerste is een slachtofferrol, waarin je zelf geen invloed hebt op de situatie. je bent het lijdend voorwerp. je ziet vooral dingen die niet kunnen en focust dus op alle dichte deuren. het is daarin best raar dat ook al ging je amper naar de dierentuin, nu ervaar je het als een beperking.
een mentaliteit van schaarste zorgt voor een een beperkte denkvermogen. het leidt zelfs tot korte termijn denken en een 13IQ punten minder hoge intelligentie. mensen die tijdens een test vooraf te horen kregen dat ze een boete hadden gekregen en deze niet konden betalen scoorden lager dan mensen die niet deze zorgen hadden. let wel: het was een hypothetische scenario. zelfs dan zorgt het voor minder cognitieve ruimte om te presteren. simpel gezegd: het slokt een deel van je werkgeheugen op. daardoor is er minder werkgeheugen over.
als je hier goed over nadenkt is het dus nadelig voor het functioneren van mensen als ze in schaarste moeten opereren. denk aan schaarste in slaap, energie, tijd of geld.
would you rather undergo or undertake a crisis (andrew yang)
mentaliteit van schaarste
schaarste is dus zeker geen staat om in te zijn. daarom zijn we ook voor een basisinkomen. het verbetert de cognitieve en fysieke mogelijkheden van mensen, waarmee ze lange termijn kunnen denken (en doen). een mentaliteit van schaarste haalt vaak niet het beste in mensen naar boven, niet in gedrag, maar ook niet in hoe men zich voelt. soms ben je even flink de sjaak, heb je ook even pech en is de lockdown gewoon weg kl&te. die beperking is er dan ook gewoon.
de vraag is dan ook, hoe lang duurt dit en zien we eind aan de licht van de tunnel? als we dat weten, kunnen we er ons (tijdelijk) wel toe zetten. of dit nu om werkdruk gaat, om een nachtje minder slaap of om de periode dat je ‘in between jobs’ zit. hoop doet leven.
even in een dipje zitten is dan ook niemand vreemd. soms is het ook echt niet leuk. mensen met depressies kunnen je hier alles over vertellen. het is makkelijker gezegd dan gedaan als je in die dip zit.
mentaliteit van overvloed
daarentegen kan je het ondernemen (proactief) het kijken wat nog wel kan. je bent in dit geval niet het lijdend voorwerp maar het leidend voorwerp. je hebt zoals de filosoof snelle het verwoord ‘zelf je handen aan het stuur”. je ziet kansen. je beschikt over een mentaliteit van overvloed en je weet je gemoedstoestand daarmee goed te houden (doordat je veel meer gelukshormoon weet aan te maken). je gaat namelijk nog wel hardlopen, nog wel fietsen, een boek lezen, de gang sauzen, de koekjes bakken, de spelletjes doen, de was opvouwen, de kast opruimen. er kan heel veel wel!
je staat positiever in het leven ook al regent het en is het een grijze dag en je stoot je kleine teen. dit gaat niet alleen over een lockdown maar ook over geld, over energie, over het weer maar ook over het laatste koekje in de koektrommel. dit is echt niet het allerlaatste koekje ooit (afblijven, deze is voor mij). anders gezegd: we worden van schaarste wat minder vriendelijk en van overvloed vriendelijker. jij komt niks tekort en dat weet je, dat voel je en dat zie je.
kreukelzone
daarom pleiten we ook voor een kortere werkdag zodat je niet zo kort af bent naar je kinderen of je partner als alles even niet gaat zoals je wilde. je buffer is daarmee wat groter om tegenslagen op te vangen, dit is je mentale, fysieke, financiële kreukelzone of buffer. mensen die hier doorheen zijn(en dat kan na 9 maanden corona) zullen dan de dingen ook directer ervaren. slecht nieuws komt als een bom binnen, waar je voorheen wat meer kon opvangen.
de mentaliteit van overvloed heeft ook te maken met de mogelijkheid om jezelf te vermaken. je ziet mogelijkheden en je laat je niet door het minste of geringste uit het veld slaan. een alternatief is daarmee zo bedacht! echter in deze tijd vraagt dat om 1 cruciaal onderdeel: inzet/moeite/effort.
we hebben de laatste jaren een groei gezien in passief vermaak. je hoefde er zelf niks voor te doen. actief vermaak daarentegen vraagt om 1 ingrediënt dat we soms vergeten zijn, effort (moeite/inzet).
het lezen van een boek vraagt jouw inzet. stop je met lezen dan houdt het vermaak op. dit geldt voor sporten, koken, knutselen, wandelen, kaartspelletjes you name it. ja ook knuffelen!
bij passief vermaak veeg je met je vinger over een telefoon, echte inzet wordt er niet van je gevraagd. een activiteit waarvan de voldoening uit de activiteit zelf komt noemen we een autotelische activiteit. dat is de puurste vorm van intrinsieke motivatie. daar volgt dikwijls ook een resultaat uit, in de vorm van een goede conditie of een mooie taart. je bent er zelfs trots op!
zoals dan ariely uitlegt is effort een noodzakelijk ingrediënt voor motivatie. hij legt het super uit in zijn ted talk: what makes us feel good about our work. daarin neemt hij als voorbeeld ‘het ikea effect’
zie de video hieronder.
voor nu wensen we iedereen sterkte met de lockdown en de 1001 gevoelens die je kan ervaren als je basis psychologische behoeftes beperkt worden. hopelijk kan de kennis je een beetje verder helpen en begrijp je nu beter waarom het glas op sommige dagen soms half leeg of het glas half vol aanvoelt.
“is het dit of deze magazijn” vroeg de jongen aan het dame. de dame antwoordde….”dit magazijn natuurlijk”. waarop de jongen reageerde. “nee, jij mag er zijn”
in deze versiertruc zit een heleboel waarheid over de behoefte van erkenning. 1 van de belangrijkste behoeftes van een mens is om gezien te worden. je mag zijn zoals je bent als persoon, maar je wilt ook dat hetgeen je doet wordt gezien. word je inzet, je werk en je bereidheid tot samenwerken wel gezien? lees er meer over in deze blog.
zelf-determinatie theorie
dat is de komende tijd 1 van de belangrijkste elementen als we meer van elkaar gescheiden zijn. de social distancing had dan ook physical distancing moeten heten. simpelweg om die minder pijn doet in onze primaire psychologische basisbehoefte. de ingezonden brief van jochem scheurs in de volkskrant had een mooi pleidooi over het belang van de self-determination theory, die bij werkvierentwintig ook centraal staat. de 3 kernbehoeftes van autonomie (the desire to be self-directed), betrokkenheid (vrienden, familie, collega’s, teamgenootjes) en de mate waarin iemand zich competent voelt (het boeken van resultaten, jezelf ontwikkelen, trainen, muziek maken & werken, maar ook inkomen speelt daar een grote rol in).
het erkennen van iemands zijn, gedrag & vreugde, verdriet of opoffering is cruciaal als het gaat om motivatie. dan ariely weet dat in de eerste video super te vertellen. hij is een gedragseconoom en doet onderzoek naar de drijfveren van mensen. waarbij het meer gaat om de relationele behoefte (zoals erkenning & waardering) en minder gaat om het instrumentele (geld, status & positie).
adam smith
in de tweede video geeft hij aan dat adam smith ten tijden van de industriële revolutie juist had. door het steeds efficiënter maken van werk (het opknippen van werk zorgde voor een toenemen van de productiviteit, maar de makers gaven minder om hun werk. het vakmanschap nam af en in plaat van de hele auto te maken, maakte ze nu nog maar 1 onderdeel. “people don’t care as much”. nu we thuiswerken kan dit effect versterkt worden en daarom is het belangrijk om erkenning te geven aan elkaars inzet, werk en bijdragen, zonder dat dit kunstmatig wordt.
control & motivatie
wil je meer weten over control & motivatie, over het belang van het geven van erkenning en in welke vorm en met welke instrumenten dat kan? lees dan verder op de website van controlandmotivate.nl werkvierentwintig is namelijk ontstaan vanuit controlandmotivate.
ken je de plezier/moeite ratio al? sommige zaken geven je energie en voldoening, andere zaken weer wat minder. ergens moeite/effort instoppen is niet slecht, het kan zelfs trots met zich meebrengen. we kunnen best stellen dat inzet/moeite een noodzakelijk ingrediënt is. dan ariely verwijst ernaar in het ikea effect >>klik hier. er zit ook een andere kant aan deze medaille. dat is het punt waar inzet en resultaat, plezier en moeite een negatief verband hebben.
mo=mk
kennen jullie de formule voor maximale winst? hier ben je vermoedelijk met economie mee doodgegooid.. mo=mk. de formule geeft de maximale winst aan. een optimaal punt, waarbij een extra eenheid meer kost dan oplevert. oftewel vanaf dat moment neemt de maximale totale winst af.
dit geldt ook voor de plezier/moeite ratio. een optimale werkdag bereikt na een 4 tot 6 uur het punt van mo=mk. de marginale opbrengsten (plezier) staan gelijk aan de marginale kosten (moeite). na dit punt bereik je met meer energie/effort/inzet/moeite minder overall resultaat.
“wat kost het mij aan energie en wat levert het mij op” annemiek van vleuten
1 van de redenen dat we een hekel aan onnodige verantwoording hebben is omdat hierbij de marginale kosten dikwijls hoger zijn dan de marginale opbrengsten. deze werkzaamheden kosten dus per definitie energie/motivatie. daar gaat je winst. side note: mensen zijn niet tegen structuren, zolang ze van toegevoegde waarde zijn.
harken
bij het sporten, neem bijvoorbeeld het zwemmen (of fietsen) is dit het geval als je vermoeid raakt en je de techniek afneemt. mensen gaan dan ‘harken’. het resultaat blijft uit, dat terwijl je er steeds meer energie in stopt. hier is dus duidelijk sprake van een niet optimale verhouding, de effectiviteit en de efficiëntie van de training neemt af. we zeggen het dan ook ‘nu moet ik er voor werken’. dit vraagt enorm veel van je lichaam en geest.
af en toe dit gevoel te hebben is niet erg zoals dan ariely mooi aangeeft. te vaak en te veel dit gevoel te hebben is niet bevorderlijk voor de voldoening die je uit werkzaamheden haalt. daar lopen we dan op leeg. we zijn dan niet meer ontspannen en we moeten daar ook fysieke en mentaal van herstellen.
annemiek van vleuten
annemiek van vleuten heeft een trainingsprogramma dat haar helpt om een betere sportster te worden. naast wat pittige high intensity trainingen staan ook rustigere trainingen. ze staart zich daarmee niet meer blind op cijfers. haar trainer helpt haar met de opbouw van het schema, waarbij de gevoelsmatige en cijfermatige resultaten uit de trainingen gebruikt worden voor haar volgende trainingen.
de onderzoeken rondom motivatie laten ook zien dat structuren die autonomie ondersteunend werken (enabling control in de theorie genoemd) uiteindelijk tot betere resultaten leiden. op korte termijn is de controlerende stijl (coercive control) effectiever, maar op lange termijn branden we daardoor op. juist dat geeft annemiek van vleuten in deze reportage mooi aan, een echte aanrader.
