het is weer tijd voor een blog. dit keer over onzinnig werk. terwijl de mussen van het dak vallen is een plekje in de schaduw en een fris briesje perfect om weer in de pen te klimmen. de term bullshit jobs is afkomstig van david greaber. de meeste van ons kennen het wel. het is zelfs zo dat die term niet door hem verzonnen is maar door mensen die het werk zelf zinloos vinden. nu is niet al het werk zinloos, maar voor vele is 30-40% onzinnig werk eerder regel dan uitzondering. een grote factor is administratieve werkzaamheden en dat is tegelijkertijd een gigantische drijfverenkiller!
nu de temperatuur stijgt en het werktempo daalt kan het zo zijn dat je alleen het hoognodige doet. in tijden van crisis gaven de zorgmedewerkers aan dat omdat ze nu puur alleen het hoognodige hoefde te doen ze meer voldoening uit het werk haalden. dingen die niet van toegevoegde waarde zijn voelen niet alleen onzinnig en als een last maar ontnemen je ook werkplezier. het weegt ook nog eens heel zwaar op je energievoorraad. die tijd die we daarmee besparen zorgt er ook voor dat de 24 urige werkweek geen utopie is maar dat we stoppen met de ballast waardoor men leegloopt. de tijd die je aan werk spendeert is eerder een gevolg dan een oorzaak. maar met onzinnig werk vullen we wel de 40 urige werkweek.
bekijk ook de uitzending van tegenlicht << hier >>
zijn er dan echt onzinnige banen? ja die zijn er zeker, maar daarvoor is het wel belangrijk dat men uitzoomt. in het systeem waarin ze functioneren lijkt de baan niet onzinnig, als we uitzoomen wel. sommige mensen noemen deze werkzaamheden samengebracht in een ‘baan’ betaalde werklozen. dat klinkt niet heel vriendelijk natuurlijk. bij werkvierentwintig maken we geen onderscheid tussen betaalde en onbetaalde arbeid. zo kan het zorgen voor je kinderen heel waardevol zijn, terwijl die zoommeeting bijwonen van beperkte toegevoegde waarde is.
in een systeem dat enkel de economische waarde telt (het BBP) hebben we betaalde arbeid overgewaardeerd waardoor we noodgedwongen zelf onzinnige banen in stand houden. samen met ‘parkinsons law’ breid werk zich maar uit en uit. groeit de teller maar is het maar de vraag of we ook echt meer waarden creëren. we hebben niet alleen veel werk geformaliseerd (van het huishouden tot kinderdagopvang en zelfs het uitlaten van de hond) dat we daar ook vaak een hele controleapparaat (overhead) voor opgetuigd hebben. daar werken dan over het algemeen de hbo & wo geschoolde mensen in (ik was er zelf 1 van). wie zich daarvan distantieert ervaart de consequenties direct. je maakt ‘minder uren’ en op den duur zeg je dan je onzinnige baan op, maar ook jij moet de huur of hypotheek betalen. welke mafkees doet dan dan?! (ik zei de gek). veel mensen raken ook gedemotiveerd en werken alleen nog voor ’the pay at the end of the day’. waarbij managers met hun handen in het haar zitten waarom er zo weinig proactiviteit is. intrinsieke motivatie heeft inmiddels het gebouw verlaten.
het valt dan ook samen met onze kijk op onderwijs. we hebben ‘studeren’ overgewaardeerd, met studeren bedoelen we hbo+.andrew yang legt dat in onderstaand fragment mooi uit. waardoor jonge mensen ziochzelf in de schulden steken (en dat is in amerika nog meer dan in nederland, al kom ik met een studieschuld van 30.000 euro er in nederland gemiddeld uit). de vraag is hoelang we dit systeem nog in stand houden en of covid ons de ruimte heeft gegeven om te kijken naar wat echt van waarde is en wat minder. dat het tijdperk van het gdp voorbij is dat komt steeds dichterbij. daarom pleiten we net zoals andrew yang voor een vereenvoudiging van ons belastingstelsel met daarin een basisinkomen. nlbeter noemde het: het leefbaar inkomen. vno-ncw en mkb nederland gaven in hun nieuwe koers aan dat niemand het alleen kan, niet de burger, niet de overheid en ook niet de markt.
kortom, onzinnig werk is funest. als we dat skippen dan is de 24 urige werkweek geen utopie meer, maar werkelijkheid geworden.