fabriek

bring back the man in emancipatie

motivatiedeeltijdcultuurechte mannen werken 4 dagenemancipatiefulltimefetisjmannennormmeer uren werktpilot 4 day week globaluniversiteit van utrechtvoltijd

waarom de 4-daagse werkweek ons helpt bij het oplossen van de krapte op de arbeidsmarkt? oke, je leest dit en je denkt vast en zeker: je bent niet helemaal goed snik. hoe kan minder (lang) werken nu de krapte op de arbeidsmarkt oplossen als iedereen zegt dat 2 á 3 uurtjes per week de oplossing is. zit je er klaar voor?

mannen werken langer betaald dan vrouwen, maar vrouwen doen nog het gros van het onbetaalde werk. zo heeft 71% van de mannen een voltijdbaan in tegenstelling tot 31% van de vrouwen. dit veroorzaakt niet alleen een genderkloof, maar ook een pensioenkloof. vrouwen zijn daardoor minder financieel onafhankelijk dan mannen. de universiteit utrecht onderzoekt wat we hieraan kunnen doen met het project: economische veerkracht vrouwen. hier gaat het nadrukkelijk om: fix the system not the women.

focus op vol’tijd’

want wat nu als het werkelijke ‘probleem’ niet zozeer de deeltijdcultuur is, maar een overmatige focus op voltijd (fulltimefetisj)? en wat als we dus ook de oplossing in de verkeerde richting zoeken? het is te vergelijken met wat statisticus abraham wald deed in de wwii bij het versterken van de vliegtuigen die terugkwamen na een missie. je moet niet de plekken verstevigen waar de kogelgaten zitten, maar daar waar de kogelgaten niet zitten. je weet immers dat vliegtuigen die niet terug zijn gekeerd vermoedelijk daar geraakt zijn. dat waren de cruciale onderdelen…

dat brengt mij op de volgende denkwijze: het kan weleens zo zijn dat als ‘mannen’ minder lang gaan werken ze een deel van het onbetaalde werk doen, waardoor er eventueel ruimte vrij komt voor vrouwen om meer betaald werk te doen. goed nieuws, uit de pilots op basis van de 4-daagse werkweek blijkt dat mannen 27% meer tijd spenderen aan kinderen, zorg en huishoudelijke taken.

ongelijke werkdruk.

voor de arbeidsmarktcijfers maakt het niet uit of je ziek (minder inzetbaar) bent of volledig inzetbaar. je kunt dus op papier wel deeltijd of voltijd werken, maar wat als ik je vertel dat vrouwen bijna 2x zoveel te kampen hebben met klachten van overspannenheid? in 2021 waren dit 5,1 nieuwe patiënten per 1.000 mannen en 9,8 van de 1.000 vrouwen. statistieken om niet heel erg vrolijk van te worden. uit analyse blijkt dat dit komt door de ongelijke werkdruk van zowel thuis als het werk. natuurlijk is dit niet uitsluitend zo, maar het gros heeft wel te maken met hoe we de traditionele rolpatronen in stand hebben gehouden.

een gelijke verdeling

er is goed nieuws: veel mannen willen meer zorgtaken op zich nemen en vrouwen willen graag wat meer betaald werk doen. 4 op de 10 stellen zouden het liefst werk en zorgtaken gelijk verdelen, maar slechts 1 op de 10 stellen lukt het ook daadwerkelijk. het is dus niet zo dat mensen niet meer willen of dat de arbeidsethos van de ‘jongere generatie’ te wensen overlaat. in tegendeel zelfs: jonge vrouwen werken nu meer dan vroeger.

bring back the man in emancipatie

als we willen dat sectoren waar het verloop en verzuim nu hoog is (denk aan de zorg en het onderwijs, sectoren waar veel vrouwen actief zijn) dan kan het zo zijn dat als ‘mannen’ wat minder lang werken, er in deze sectoren een paar ‘uurtjes’ langer gewerkt kan worden. de vraag is: durven we de ‘mannennorm’ van 5 dagen en 8 uur ter discussie te stellen of blijven we de oplossing zoeken in ‘meer uren werkt’? ik zeg: bring back the man in emancipatie.

ps: mijn doelstelling dit jaar is om het woord ‘fulltimefetisj’ in de dikke van dale te krijgen, help je mee?

pps: deze column is voor het eerst gepubliceerd op frankwatching onder de titel: we hebben geen last van een deeltijdcultuur maar van een fulltimefetisj.

mini vakantie

waarom verguizen we de ‘deeltijdcultuur’

motivatie4 daagse werkweekbetaald werkemancipatiefix the systemonbetaald werksociale innovatie

het ene naar het andere krantenbericht gaat erover: de deeltijdcultuur. mensen (vooral) vrouwen zouden een paar uurtjes meer moeten werken (en dat lost al onze tekorten op). de deeltijdcultuur zou emancipatie tegenhouden. immers vrouwen werken gemiddeld 26 uur en mannen gemiddeld 37 uur. hierdoor zijn vrouwen kwetsbaarder en minder financieel onafhankelijk dan mannen, maar inmiddels is het meer bashen geworden dan de oorzaak aan te pakken.

vrouwen werken 26 uur betaald, maar doen nog het gros van het onbetaalde werk. dat de vrouw vaak minder gaat werken bij de komst van een kind komt deels ook door de loonkloof. het is dan vaak economisch logischer voor gezinnen dat de vrouw wat minder gaat werken ipv dat de man wat minder gaat werken. daarmee houden we oude rolpatronen in stand. waar in de jaren 70 er nog een kostwinnersmodel was, is het nu dat beide ouders deels moeten werken, maar ondertussen blijft het huishouden nog liggen, voor in het weekend. sommige noemen het al hun weekend side gig.

de redenen die vaak genoemd worden zijn heel legitiem, ook in bovenstaande column (klink even op de link emancipatie tegenhouden).

– meer werken loont niet. dat komt deels doordat er kinderopvang betaald moet worden, toeslagen verdwijnen en er vaak meer kosten gemaakt worden.

daarom pleit werkvierentwintig voor een basisinkomen, zodat we ten eerste al het onbetaalde werk waarderen (mantelzorg, ouderschap, studeren). dingen die indirect van waarden zijn voor onze samenleving maar die we nu economisch op 0 waarderen en waar het soms zelfs ten kosten gaat van de mensen zelf. met een basisinkomen laten we betaald werken direct lonen en mensen zijn minder financieel afhankelijk van werk of opdrachtgever, maar dus ook de partner.

de hoofdvraag is natuurlijk of die 5 daagse werkweek en de 40 urige werkweek zo zinvol is. je kan van ons verwachten dat we dat niet vinden. wat kunnen we niet al doen met de tijdswinst als we niet meer 5 dagen in de week 8 uur per dag (exclusief reistijd) onderweg zijn. hoe zouden we dan ook de zorgtaken kunnen inrichten? waarom gaan we niet voor de 4 daagse werkweek zodat er ook in de zorgtaken meer gelijkwaardigheid komt. daar hebben mannen en vrouwen beide baat bij.

het is dus hoog tijd dat we het systeem ter discussie stellen en onze kijk op betaald en onbetaald werk opfrissen. niet fix the women of men, maar fix the system.

 

 

 

 

(on)betaalde arbeid & autonomie

motivatieautonomiebasisinkomenBBPemancipatieGDPgelijkwaardigheidgezond verstandideologiekuznetsmantelzorgwelvaartwelzijn

hou jij alle ballen in de lucht?

hoe zorg jij ervoor dat je naast je baan voldoende tijd hebt voor zaken die ook je aandacht en tijd vragen? van de opvoeding van je kinderen tot mantelzorg? de afgelopen jaren heeft de overheid een steeds groter beroep gedaan op mensen zelf. hoe houd je alle ballen in de lucht? laat je er een paar vallen en kan dat ook? we kunnen dat niet alleen van het individu of de organisatie (bedrijven) vragen (dat laat de coronacrisis ons ook zien).

negatieve effecten

zoals we nu zien zijn er zelfs al jongeren die hierdoor een burn out oplopen. een achterstand op school of studie hebben. gezinnen die er aan onderdoor gaan. mensen die zelfs hun woning op moeten zeggen. ook werkgevers zien dat medewerkers ziek worden. kortom, we zijn er dus bij gebaat hier wat aan te doen zonder weer in de bureaucratische reflex van rechtmatigheid te schieten.

systeempijn

laten we een systeem bedenken waar alle facetten in terug te vinden is. een systeem waarin de systeempijn wordt weggehaald. we snappen dat vrijheid bestaat bij de gratie van kaders en dat het een bepaalde structuur moet hebben. we vragen ons alleen altijd af: wat was het achterliggende idee achter het systeem.

willen we gelijke behandeling, gelijkheid of gelijkwaardigheid. we zijn daarom ook voorstander van de meest rechtse afbeelding.

#hoedan

– dit kan zijn volledige loontransparantie binnen organisaties. wil je een loonhuis maken, zorg dan dat alle salarissen transparant zijn (voor de interne organisatie).

– laat uren als maatstaf varen, maar gebruik ze met gezond verstand. tijd als proxy voor resultaat is vrij beperkt. uiteraard heeft het wel te maken met fysieke en cognitieve belasting. uren zijn een middel en geen doel. hanteer bijvoorbeeld de 6=8 filosofie. soms ben je wat langer bezig, maar het loont om korter te werken, voor de organisatie als de medewerker. veel mensen hebben namelijk last van tijdschaarste (bekijk het weekend effect).

– laten we een basisinkomen invoeren. geen (onnodige) bureaucratie – vertrouwen en toch bescherming/kaders. laat de diversiteit bestaan, maar laten we ervoor  zorgen dat de systeembelemmering weggehaald wordt. zo kan iedereen op zijn of haar manier een bijdrage leveren aan de organisatie en de  samenleving.

autonomie is immers ook een basispsychologische behoefte. ’the desire to be self-directed’ is universeel. cruciaal voor intrinsieke motivatie. intrinsieke motivatie is dan weer bepalend voor resultaat.

kuznets

laten we 100 jaar terug in de tijd gaan. de amerikaanse regering wilde in de crisis weten wat de omvang en de waarde van het land was. kuznets bedacht het gdp – bij ons bekend als het bbp, het bruto binnenlands product. deze maatstaf gebruiken we om de economie (economische groei) aan te duiden. maar wat gaf kuznets zelf al aan bij het publiceren van deze maatstaf…we zouden ook oog moeten hebben voor onbetaalde arbeid zoals zorgtaken en niet alle economische waarde is maatschappelijke waarde.

alhoewel dat maatschappelijk erg belangrijk is zijn we dit wel vergeten. welvaart en welzijn kunnen elkaar versterken (positief en negatief). dat is te zien aan de huidige effecten van het coronavirus.

emancipatie

rond de jaren 60 was het zo dat als je (als vrouw) kinderen kreeg je moest stoppen met werken. in de jaren 80 sloeg dat helemaal om. iedereen moest een betaalde baan, want zo werd er gezegd, dat is goed voor je ontwikkeling en je onafhankelijkheid. dat is immers ook een groot goed. de oude rolpatronen werden doorbroken…

de vraag is nog wel, waarom noemen we het een papadag als een man een dag minder gaat werken en als een vrouw een dag minder gaat werken noemen we het geen mamadag?

omdat de meeste mensen nu druk waren op het werk was er geen tijd voor de zorg van kinderen, het huishouden, mantelzorg. onbetaalde arbeid werd daarmee dus al vrij snel betaalde arbeid. zonder dat er feitelijk iets anders gedaan werd. mede hierdoor groeide de economische teller (het gdp). maar zoals andrew yang aangeeft: economische waarde staat niet gelijk aan menselijke waarde. wist je dat 2/3 van de ontwikkeling van de kind door factoren buiten het onderwijs om wordt bepaald.

uit een schatting naar de bijdrage van onbetaalde arbeid komt naar voren dat dit 10.9 trillioen wereldwijd waard zou zijn.

participatiesamenleving

we zitten nu in een tijd waarin er veel van mensen zelf gevraagd wordt. de participatiesamenleving… maar waar we verwachten dat mensen zelf dat opvangen zien we dat dit ook voor organisaties een uitdaging is. want een deel van het ziekteverzuim ontstaat niet op het werk maar door zaken die privé spelen. de werk/privé balans is wellicht het meest genoemde woord van 2019.

toch komt de rekening nu vooral bij de werkgever en bij de mensen rondom het individu te liggen. in een vergrijzende bevolking komt er dus steeds meer druk op jonge mensen en naarmate ze ouder worden naast een eigen gezin dus ook ouders waar ze iets meer naar om moeten kijken.

volgens ons kan dat anders en beter. door een frisse kijk op werk en inkomen. een preventieve positieve maatregel, die iedereen in staat stelt dit te kunnen doen zonder dat het ten kosten gaat van de mantelzorger zelf.

we willen toch niet dat de mantelzorger een mantelzorger nodig heeft?

oplossing

we hebben hier een 2-delige oplossing voor en het maakt ons niet uit of je studeert, kinderen hebt, een ouder of een partner die zorg nodig heeft. we maken dan gebruik van de kracht van wederkerigheid (het sociale contract), gelijkwaardigheid (emancipatie) en vertrouwen. een oplossing die gebruik maakt van de kennis op het gebied van motivatie en dat begint bij autonomie.

we zijn ervan overtuigd dat als mensen meer autonomie over hun tijd hebben ze betere in staat zijn zorgtaken op zich te nemen zonder dat dit ten kosten gaat van hun eigen gezondheid. zonder dat we dit volledig bij de mensen zelf of alleen de werkgevers en de overheid neer te leggen. het wrr geeft aan dat mensen meer regie over tijd, werk en inkomen willen.

zuinig op belastinggeld

een stukje eigen verantwoordelijkheid en omkijken naar elkaar is een mens niet vreemd, behalve als iedereen onder druk komt te staan dan verliezen we de menselijkheid. laten we die (tijds)druk wat verlichten voor iedereen.

dat doet de overheid door het hele stelsel van aan te pakken en een basisinkomen in te voeren en dat doen werkgevers door meer flexibiliteit te geven en minder op uren te sturen. we weten immers dat uren nauwelijks meer een indicator is van resultaat. dat terwijl er juist tijdschaarste is.

we hebben de afgelopen jaren betaalde arbeid overgewaardeerd (en met name het maken van uren) en onbetaalde arbeid ondergewaardeerd. laten we daar eens met een gezonde blik naar kijken. is die 40 urige werkweek en 8 urige werkweek nog wel van deze tijd?

andere uitdagingen?

dit in combinatie met andere uitdagingen zoals hoge studieschuld (kansenongelijkheid neemt toe), vele flexwerkers en zzp’ers en banen die (financieel) minder aantrekkelijk zijn is het tijd voor de politiek om uit hun ideologische schuttersputjes te komen. zodat we een pragmatische oplossing kunnen toepassen die zowel goed voor welzijn als welvaart is. een oplossing die twee partijdig is en waar dus zowel sociaal als liberaal nederland achter zou kunnen staan. het is daarmee dus niet links of rechts, maar een stap vooruit. een verbetering voor iedereen.

denken en doenvermogen

waar de overheid netzoals organisatie meer naar zelfsturing gaan en het paternalisme achter zich laat. we moeten het denken en het doen weer bij elkaar brengen. iets wat door het scientific management uit elkaar gehaald is en waar voor een groot deel onze kijk op werk en inkomen door bepaald is. kortom, er is een mismatch tussen wat we in de samenleving, bij bedrijven en organisaties doen en wat wetenschap weet.